IDL Retro | Chavanel verloor nergens mooier dan in de Ronde van Vlaanderen

In de rubriek IDL Retro kijkt In de Leiderstrui terug naar koersen of renners uit het verleden. In december doen we dit aan de hand van renners die dit jaar de fiets aan de wilgen hingen en met een koers waarin ze een hoofdrol vertolkten of winnend wisten af te sluiten. Vandaag is dat Sylvain Chavanel, sinds eind juli (mede-) recordhouder van deelnames, uitrijden en verreden etappes in de Tour de France.

Sylvain Chavanel (1979) groeide op in Châtellerault, een stadje met een aantal inwoners gelijk aan de gemeente Lochem. Als jongetje viel hij midden in de teloorgang van het Franse wielrennen. Begin jaren ’90 wonnen de Fransen nauwelijks grote koersen, behalve op de kasseien. Gilbert Duclos-Lassalle dubbelde op pensioengerechtigde leeftijd in Parijs-Roubaix, Jacky Durand won na een monstersolo De Ronde. Chavanel lag in bed als beginnende puber niet te dromen over een geel truitje maar over aftandse boerenpaden. Een puistje was een kassei, overal zag hij de bochten van het Vélodrome André Pétrieux te Roubaix.

La Machine was een laatbloeier en rijdend bij Franse ploegen zag hij in de eerste jaren van zijn carrière sowieso weinig kinderkopjes. Nadat hij in 2008 Dwars door Vlaanderen en een Tourrit won stond klassiekerpaus Patrick Lefevere op de stoep. Snel was hij een protagonist op de ongeplaveide straten, maar echt meedoen om de zege deed hij zelden. Tot de Ronde van Vlaanderen in 2011, die de laatste zou blijken zoals de liefhebber hem behoorde te kennen: met de legendarische Muur van Geraardsbergen als zwaard van Damocles. Een krankzinnige, fantastische editie, met koerswisselingen te over.

De 'oude' Oude Kwaremont
Alles in deze Ronde draait om het tactisch een loer draaien van Cancellara: Spartacus reed iedereen in 2010 en de voorafgaande E3-prijs de vernieling in. Hoe komt men van hem af? Na een tot dusver roerige koers zijn er nog enkele avonturiers vooraan op de Oude Kwaremont. 86 kilometer te gaan. Van Avermaet rijdt aan het vooraanzicht van de groep, Chavanel (Quick-Step) versnelt. 'Eens kijken wat er gebeurt. Ik voel mijn benen nauwelijks. Even testen. En er wil vast wel iemand mee.' Nee, Chavanel is alleen. Op weg naar de vluchters voor hem, en de Paterberg.

Daar schraapt hij Simon Clarke van de weg, naar de spits van koers. De wedstrijdradio deelt mede dat beoogd kanshebbers Devolder en Nuyens op de vuilstort van het geweld spartelen. De Koppenberg is op komst. 'Ik kan beter even iemand bij me houden, al is het Simon Clarke.' Alleen is ook maar alleen. Een Fransman en Australiër krioelen samen naar boven op de meest afgrijselijke helling in het Vlaamse land. Philippe Gilbert geselt de favorieten, Devolder heeft de achtervolging ingezet - met Nuyens in zijn wiel. 'Poe, dit is wel ver van de meet. Wat zou Jacky Durand doen?'

Zonder goot niet zo taai
Richting Taaienberg schuimen vier daltons over de golven van het gevolg naar het zog van de kop: Langeveld, Boonen, Flecha en Van Avermaet. Helaas voor Tommeke is het gootje afgezet, hij vervalt in aanhaken en de massa sluit kloek aan. Achter Clarke en Chavanel is alles weer samen. 'Ik moet die Clarke laten geloven dat hij getuige gaat zijn op mijn bruiloft. Deze bruiloft.' Via de Eikenberg rijden Hagen en Boom naar de twee toe. Een vervaarlijk kwartet. Leopard (Cancellara) dirigeert ene Martin Mortensen naar het hoofd. De Deen rijdt het als een stier het gat op 100 koeienkoppen na dicht maar mist dan een bocht en de kudde valt weer stil. Boeken toe? 'Hagen op maandag, Boom op dinsdag, Clarke op alle dagen van de week. Laat maar komen. Ook al ben ik al 30 kilometer in de aanval.'

Molenberg, Haaghoek, Leberg
Guesdon, Van Avermaet, Hayman en Leezer zijn in de achtervolging richting Molenberg. Chavanel laveert weg van zijn metgezellen. 48 kilometer te gaan. Op wat gruis na kliekt alles samen achter de Fransman. 'Genoeg. Dit moet die zogenaamde superdag zijn waarover ik vaak heb gehoord. Niemand gaat mij stoppen vandaag.'

Het vacuüm gaat richting de minuut. Quick-Step stopt af. Chavanel gaat volle bak. Boeken toe? Nee, daar stormt Hushovd op de onverbeterlijke Haaghoek door het beeld. En wat nu? Chavanels ploeggenoot Boonen neemt hard over. Dat moet of mag hij helemaal niet doen, maar Tom moest in ’08 en ’09 lijdzaam toezien hoe Devolder anticiperend zich het ploegenspel toe-eigende en werd vorig jaar vernederd door Cancellara. Boonen heeft even schijt aan het ploegenspel. Cancellara en Pozzato schuiven mee met De Bom van Balen. In het bochtje naar de Leberg geeft de ‘Platwalser’ de andere twee een lesje stuurmanskunst. Hij is los. Cancellara is op weg naar Chavanel. 'Ça me fait chier, Tom, alles wat je moest doen was het wiel houden. Op zo’n kinderlijk klimmetje als de Leberg nog wel.'

Een Muur
'Ok, Cancellara komt er aan. Het enig goede moment om hem aan te laten sluiten is de Valkenberg. Wat speling tot de Tenbosse en dan naar Muur.' De aansluiting vindt precies op de top van Valkenberg plaats. BMC heeft nog manschappen te over en begint te rijden, maar veel haalt het niet uit. De Zwitser knalt door naar Geraardsbergen en het verschil blijft onveranderd rond de minuut. Wie de klassiekers vorig jaar gezien heeft weet: het is gedaan. De enige vraag is nog wie er vandaag derde wordt.

'Dit is de kans. Wat gaat het makkelijk. Kan die Zwitser niet iets harder? Zal ik overnemen? Gaat Boonen het echt afmaken in de sprint als het nog samenkomt?' Bij het binnenrijden van Geraardsbergen is het verschil nog altijd 50 seconden, maar het Zwitsers uurwerk lijkt wat te hikken. En van hikken tot erger. De Belgische commentatoren hijgen ademloos mee: 26 seconden, 24 seconden, 21 seconden. Het gaat met een dusdanig onverbiddelijke snelheid dat een massasprint er bij verbleekt. Voordat men ‘kapel’ kan zeggen is het koren weer bij het kaf. Langeveld dicteert, Gilbert dicht.

Twaalf apostelen
Chavanel, Cancellara, Boonen, Ballan, Leukemans, Gilbert, Hincapie, Thomas, Langeveld, Nuyens, Flecha en Scheirlinckx. In een eeuwige wisseling van kansen scheurend naar de Bosberg. Daar knalt Gilbert ongelofelijk hard weg. Meter voor meter zien de anderen hem naar de zege toe verdwijnen. De Bosberg heeft de even samengekomen 12 discipelen vlug weer versplinterd. Chavanel zit aan de goede kant, maar nog wel achter Het Waaltje. Is het gedaan? 'Scheirlinckx, Leukemans, rijdt eens door stelletje bijgoochems.' Onder aanvoering van Cancellara toch weer bij elkaar. Zeven kilometer te gaan. 'Ik zou nu potentieel, mogelijk, als hondstrouwe knecht, volle bak op kop kunnen rammen voor die parodie op een kopman (Boonen). Ook zou ik na 80 kilometer in de aanval te zijn geweest mijn eigen pad kunnen kiezen...'

Vijf kilometer. Slag om slinger maar niets definitiefs. Op 4 kilometer van de meet lijkt Langeveld het perfecte moment en andere eind van een vluchtheuvel te kiezen. Flecha neutraliseert en Ballan dicht het laatste gaatje. Dat is het moment voor Cancellara. Enkel Chavanel en Nuyens zijn alert. Chavanel kijk achterom: 'Boonen, je kan het me doen.'

Nu of nooit. Cancellara, Chavanel en Nuyens gaan het uitmaken. Alsof er de laatste 20 kilometer niets gebeurd is en de Belg er wonderbaarlijk bij is aangesloten. Cancellara ziet Boonen komen en gaat aan. Een weergaloze sprint volgt. Na een hele dag achter iedereen te hebben aan gefietst versloeg Nuyens de bijna 90 kilometer in de vuurlinie gereden hebbende Chavanel met een half wiel. Zelfs Sylvain vond het stiekem mooi, dit was koers.

Mathijs Stel (email: mathijs@indeleiderstrui.nl)