Waarom Skujins de grootste cultheld in het peloton is (en na zijn Omloop-optreden tegen Van Aert en co helemaal)

Toms Skujins staat te boek als cultheld. En dat is niet geheel onlogisch. Kijk bijvoorbeeld alleen al naar zijn profielfoto op sociale media. Of überhaupt naar het type berichten dat hij de wijde wereld in slingert. Daarnaast is de nu 32-jarige coureur ook 'gewoon' een sterke beer op de fiets, iets wat de laatste weken steeds nadrukkelijker tot uiting kwam. Een ode aan de hardrijder uit Sigulda!

16 juni 2023: in de gemeente Beveren komt Toms Skujins rond 16.00 uur over de meet gebold in de individuele tijdrit van de Baloise Belgium Tour. Hij deed 17 minuten en 55 seconden over de 15 biljartvlakke kilometers, later goed voor een eenentwintigste plaats. Nadien neemt hij uitgebreid de tijd voor een interview met ondergetekende, al had het meer weg van een gezellig gesprek. Want de sympathieke Skujins geeft lange antwoorden, vraagt dingen terug en zorgt voor een lach op zowel zijn als mijn gezicht. Door omstandigheden werd het 'interview' niet direct gebruikt, met als gevolg dat het uiteindelijk nog langer op de plank bleef liggen (mijn fout). Tot nu, daar Skujins zich de afgelopen 8 maanden – zo lang geleden is het alweer – doorlopend bleef ontpoppen tot steeds serieuzere outsider in de eendagswedstrijden. Daarmee krijgt zijn status van cultheld alleen maar meer glans en past dat interview misschien wel nóg beter!

Tempobeul, aanvaller, realist en reclamemaker

Laten we dus even terugkeren naar die doelbewuste vrijdag in juni vorig jaar. Skujins had er net een fenomenale Giro d'Italia opzitten. Maar liefst vijf keer wist hij vanuit de ontsnapping in de top-tien de finishen, met een tweede plaats als beste resultaat. Ook het tussensprintklassement wist hij naar zijn hand te zetten. 'Het was een geweldige Giro, al wil je natuurlijk altijd meer', vertelt hij me op een nabij het gemeentehuis gelegen parkeerplaats. 'Iedereen vindt dan dat je meer verdient, maar zo werkt het leven simpelweg niet', spreekt ook de realist in de renner van Lidl-Trek. 'Soms verdient en wil iemand promotie op zijn werk, maar krijgt hij het niet. Dat is jammer, maar je verandert er niets aan.' Skujins blijkt tegelijkertijd een uitstekend reclamemaker voor zijn geboorteland Letland. 'Andere renners vragen me er wel eens naar. Dan vind ik het altijd leuk om de mooiste dingen over Letland te vertellen. Wat ik altijd benoem, is dat het land voor vijftig procent uit bossen bestaat. Bovendien hebben we er geweldig bier en zijn de vergezichten schitterend.'

Wie zijn uitslagenlijst erbij neemt, ziet dat Skujins tussen de Giro en de Balosie Belgium Tour meedeed aan een gravelwedstrijd. In Finland welteverstaan. Het resultaat? Een glorieuze overwinning, waarbij hij ervaren gravelspecialisten als Jasper Ockeloen en Paul Voss ruim achter zich hield. Zo'n gravelkoers lijkt eigenlijk perfect te passen bij het type-Skujins: laid back, kriskras door de natuur en in een Amerikaanse stijl. Met slechts een klein beetje inbeeldingsvermogen past Skujins tussen heren als Laurens ten Dam en Keegan Swenson (nóg meer cultfiguren). 'Het was waarschijnlijk wel iets eenmaligs', neemt hij direct wat twijfels weg.

Gaan we Skujins vaker tussen gravelfiguren als Ten Dam en Swenson zien?

'Misschien dat ik het eens per jaar blijf doen. Maar mijn deelname in Finland kwam voort uit het feit dat ik veel vrienden en bekenden had in de organisatie. En ook tussen de deelnemers. Het was meer een soort reünie dan wat dan ook. Op het WK gravel zie ik mezelf nog niet zo snel verschijnen.' En dus waarschijnlijk ook niet in wedstrijden als Unbound, al is hij duidelijk wel fan van het Amerikaanse sfeertje (hij werd een paar maanden later niet voor niets vijfde in de Maryland Classic). 'Ik heb altijd onwijs veel plezier in Noord-Amerika. Het is altijd genieten daar. Ik heb er al veel mooie tijden beleefd en schitterende herinneringen aan overgehouden.'

Lees verder onder de foto!

Na de Belgische rittenkoers kroont Skujins zich tot Lets kampioen tijdrijden, vier dagen later wordt hij derde in de wegrit. Een veelwinnaar is hij sowieso nooit geweest, al heeft hij wel twaalf profoverwinningen – nationale titels meegerekend – op zijn naam staan. In 2018 won hij bijvoorbeeld wel de Tre Valli Varesine. Bovendien won hij in totaal – daar is het Noord-Amerikaanse weer – drie ritten in de Ronde van Californië. Na de nationale kampioenschappen gaat hij ook vrolijk verder met het aaneenrijgen van ereplaatsen. En hoe: zesde in de Clasica San Sebastián, vijfde in het Circuito de Getxo én achtste op het door Mathieu van der Poel gewonnen wereldkampioenschap in Glasgow (het toeval wilde dat mijn vrienden en ik hem na de meet meermaals zagen, al zoekend naar zijn bus).

Skujins maakte het Van Aert, Laporte en Jorgenson (Visma | Lease a Bike) knap lastig

Een Vuelta zat er daarna niet in voor Skujins, die toen in juni al vertelde dat hij dat heel graag had gewild. 'Ik heb al sinds 2017 niet meer meegedaan aan de Ronde van Spanje. Bovendien heb ik nog nooit in mijn carrière twee grote rondes in één jaar gereden. Dat zou ik nog wel een keer willen.' Wel scoort hij nog een paar mooie resultaten in de najaarsklassiekers en wordt hij dertiende op het in Drenthe georganiseerde EK.

En in 2024? Skujins doet exact hetzelfde. Eigenlijk doet hij waar hij goed in is. Ten aanval trekken en zien waar het schip strandt. In Omloop Het Nieuwsblad behoort hij tot de allerbesten in koers. Vanuit de zeskoppige kopgroep weet hij het een trio van Visma | Lease a Bike – Wout van Aert, Christophe Laporte en Matteo Jorgenson – knap lastig te maken. Skujins plaatst aanval na aanval, maar pareert er ook verschillende. Uiteindelijk mocht het niet baten voor die kopgroep, maar hadden de wielervolgers wel een smakelijk schouwspel voorgeschoteld gekregen. 'Hij focuste zich volledig op het Openingsweekend', zou Lidl-Trek-ploegleider Gregory Rast er later over vertellen tegen In de Leiderstrui. 'Voor Toms geldt dat we hem de komende klassiekers nodig gaan hebben, ook als Mads Pedersen erbij komt.' Zijn eerstvolgende wedstrijd is de Strade Bianche. Aldaar zou hij zomaar eens kunnen verrassen, of is het dan geen verrassing meer?

Youri van den Berg (Twitter: @YourivndnBerg)